Νάρκισσος μαμά: Όταν δεν χωράς πουθενά

Το να μεγαλώνεις με μια μητέρα που αισθάνεται ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό της, μπορεί να σε βάλει σε ένα διαρκή αγώνα επιβεβαίωσης. Η νάρκισσος μητέρα διψά για προσοχή και αισθάνεται ανταγωνιστικά όταν ο προβολέας της «σκηνής» φωτίζει το παιδί της ενώ συνήθως αδυνατεί να δείξει στοργή και αγνοεί συστηματικά τις ανάγκες του.

Με αφορμή την ελληνική έκδοση του βιβλίου της «Υπάρχει χώρος για ‘μένα; Οι περιπέτειες του Ναρκισσισμού στην εποχή μας μέσα από τις σχέσεις μητέρας κόρης» (εκδ. Πορφύρα), η γνωστή ερευνήτρια dr. Karyl McBride, ψυχολόγος και οικογενειακή σύμβουλος εξηγεί τους παράγοντες που πυροδοτούν τη ναρκισσιστική προσωπικότητα και πώς αυτή η διαταραχή από την πλευρά της μητέρας μπορεί να στιγματίσει τη ζωή και την πορεία της κόρης της.

Τι είναι ο ναρκισσισμός

Ο ναρκισσισμός, μια διαταραχή προσωπικότητας που ξεπερνά τον απλό εγωισμό και τη ματαιοδοξία, είναι μια από τις κυρίαρχες αιτίες οικογενειακών προβλημάτων, καθώς και ένα από τα μεγαλύτερα βαρίδια που ακολουθούν το παιδί και στην ενήλικη ζωή του. Η σχέση εξάρτησης που δημιουργείται, η τοξική αγάπη, η χειραγώγηση έχει πολύ σοβαρές συνέπειες στην εξέλιξη και-τελικά-στην ευτυχία της κόρης: Διαρκείς συναισθηματικές ματαιώσεις, ενοχές, διατάραξη της ηρεμίας, διαστρέβλωση προσδοκιών κ.ά.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ναρκισσισμού;
Τα εννέα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που παρατίθενται στο ΔΣΕ για την πλήρη ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας είναι τα ακόλουθα:

1. Το άτομο έχει μεγαλειώδη αίσθηση του εαυτού του π.χ. υπερβάλλει για τα ταλέντα και τα επιτεύγματά του και απαιτεί από τους άλλους να τον θεωρούν ανώτερο χωρίς όμως να έχει τα αντίστοιχα επιτεύγματα.
2. Έχει φαντασιώσεις απέραντης επιτυχίας, δύναμης, ευφυΐας, ομορφιάς ή ιδανικής αγάπης.
3. Πιστεύει ότι είναι «μοναδικός/ή» και ξεχωριστός και μπορούν να τον/την καταλάβουν ή να σχετίζονται μαζί του/της μόνο ξεχωριστοί άνθρωποι ή άνθρωποι και οργανισμοί υψηλού κύρους.
4. Επιζητεί τον υπερβολικό θαυμασμό.
5. Έχει αίσθηση δικαιώματος δηλ. έχει αδικαιολόγητες προσδοκίες για λήψη εξαιρετικά ευνοϊκής μεταχείρισης ή απαιτεί την αυτόματη συμμόρφωση με τις προσδοκίες του/της.
6. Εκμεταλλεύεται τους άλλους για να επιτύχει τους σκοπούς του/της.
7. Δεν έχει ενσυναίσθηση. Είναι απρόθυμος να αναγνωρίσει τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων.
8. Συχνά ζηλεύει τους άλλους ή πιστεύει ότι οι άλλοι τον φθονούν.
9. Είναι αλαζόνας, έχει ακατάδεκτη συμπεριφορά και τρόπους.

Τι μας είπε η dr. Karyl McBride για τον ναρκισσισμό

Ο ναρκισσισμός είναι μια νόσος με βιολογικό υπόβαθρο;
Δεν πιστεύω ότι έχουμε αρκετές αποδείξεις για να το πούμε αυτό. Συνήθως, ο ναρκισσισμός προκαλείται από ένα τραυματικό παρελθόν και φτωχά γονεϊκά πρότυπα, όπως το να υπερπροστατεύεις ή να αγνοείς ένα παιδί.

Υπάρχει ο κίνδυνος μια μητέρα-νάρκισσος να κληροδοτήσει στην κόρη τη συγκεκριμένη διαταραχή;
Ένας γονιός που έχει μεγαλώσει μέσα σ’ ένα ναρκισσιστικό γονεϊκό περιβάλλον και δεν έχει δουλέψει πάνω στη δική του θεραπεία αλλά ως γονιός συμπεριφέρεται και ο ίδιος όπως έχει διδαχθεί, ενδέχεται να τραυματίσει τα παιδιά του, με τον ίδιο τρόπο όπως ακριβώς έχει και ο ίδιος τραυματιστεί. Γι’ αυτό η θεραπεία είναι τόσο σημαντική, ώστε να σταματήσει αυτή την κληρονομία της «διαστρεβλωμένη» αγάπης που διδάσκεται μέσα σε μία ναρκισσιστική οικογένεια.

Η κόρη συνειδητοποιεί νωρίς ότι η μητέρα της είναι νάρκισσος ή υπερισχύουν οι ενοχές και το αίσθημα ανεπάρκειας από την πλευρά της;
Οι πιο πολλές κόρες ναρκισσιστικών μητέρων λένε πως ήξεραν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά από μικρά παιδιά ακόμη, όμως τις περισσότερες φορές θεωρούσαν ότι το λάθος ήταν δικό τους. Ένιωθαν ότι είχαν αποτυχημένα παιδιά χρόνια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μόνο αφού ξεκινήσουν θεραπεία ή διαβάσουν κάτι σχετικό- ως ενήλικες πλέον-συνειδητοποιούν ότι δεν έφταιγαν εκείνες αλλά η ναρκισσιστική μητέρα τους.

Στο βιβλίο σας παραδέχεστε με μεγάλο κουράγιο ότι υπήρξατε και εσείς κόρη ναρκισσιστικής μητέρας. Σε ποια ηλικία αντιληφθήκατε εσείς πως η μητέρας σας πάσχει από τη συγκεκριμένη διαταραχή και πόσα χρόνια σας πήρε, ώστε να ξεκινήσετε να χαράσσετε το δικό σας αυτόνομο δρόμο;
Το συνειδητοποίησα όταν έκανα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές, γύρω στα 30. Το βιβλίο αυτό το έγραψα αφού είχα πίσω μου περίπου είκοσι χρόνια έρευνας και κλινικής εμπειρίας με ασθενείς. Σήμερα συνεχίζω να μαθαίνω, να εξελίσσομαι και να διατηρώ άσβεστο το ενδιαφέρον μου να βοηθώ να αντιληφθούν τι συμβαίνει και πώς θα το ξεπεράσουν άντρες και γυναίκες που έχουν γαλουχηθεί από έναν ναρκισσιστικό γονιό.

υπάρχει χώρος;;

Όλα όσα αποκόμισε από τη δική της τραυματική εμπειρία, καθώς και από τις θεραπευόμενες της, η Mc Bride τα συμπυκνώνει σ’ ένα βιβλίο. Στο «Υπάρχει χώρος για μένα; Οι περιπέτειες του ναρκισσισμού στην εποχή μας μέσα από τις σχέσεις μάνας-κόρης», το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πορφύρα, η ειδικός ρίχνει φως σ’ αυτή την τοξική σχέση αλλά και προτείνει τρόπους που θα βοηθήσουν την κόρη να χτίσει μια ταυτότητα ξέχωρη από τη θηλιά της μάνας. Το βιβλίο υπήρξε η αφορμή για την διοργάνωση του ομώνυμου κύκλου ομιλιών στο ίδρυμα Θεοχαράκη τον Φεβρουάριο του 2018, υπεύθυνη του οποίου ήταν η ψυχολόγος και καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Φωτεινή Τσαλίκογλου που υπογράφει και την εισαγωγή της ελληνικής έκδοσης.

Η dr. Karyl McBride εργάζεται ως θεραπεύτρια γάμου και οικογένειας στο Ντένβερ του Κολοράντο και έχει περισσότερα από 28 χρόνια εμπειρίας τόσο στον δημόσιο τομέα, όσο και ως ελεύθερη επαγγελματίας. Ειδικεύεται στη θεραπεία ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα, τα οποία σχετίζονται με δυσλειτουργικές οικογένειες. Τα τελευταία 17 χρόνια ασχολείται ερευνητικά με τα παιδιά ναρκισσιστικών γονέων, εστιάζοντας κατά κύριο λόγο στις γυναίκες που μεγάλωσαν με ναρκισσιστικές μητέρες. Περισσότερες πληροφορίες για την ίδια μπορείτε να δείτε στο www.karylmcbridephd.com. Επιπλέον, στο www.nevergoodenough.com θα βρείτε τα πάντα σχετικά με το συγκεκριμένο βιβλίο της, καθώς και ένα forum διαλόγου για τις κόρες ναρκισσιστικών μητέρων.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ